“Zu miye çıqaşi ke ho verg bıvino, çıqaşi ke vazo; "Ez ki vergu!”, unca ki kelepur kerdena vergu ra nêxeleşina.“
1. İNKAR ÇIKO?
İnkar: İsoni meseleo ke zona, çiyo ke eve çımunê ho di, eke eve çımunê ho bi ve danoxê zu hadisey, eke ni nêvati ya ki dardi we; eve na qeyde ra zerar ke da ve mıleti, niya raeramıtene inkaro. Sırunê husisi ra qederi isoni ke tersu ra, ya ki seweta pere u puli ke raştiye nêvate ya ki müdafaa nêkerde, beno ve inkarci.
İnkar durumo de normal niyo. Çıke isono ke tersu ra ya ki seweta malê dina raştiye nêvano, müdafaa nêkeno hetê psikolożi ra pêrsano. Naê ke seweta pere u puli raştiye inkar kenê, i belkiya hetê maddiyat ra benê ve dewleti, hama hetê maneviyat ra feqir manenê. İnu çıqaşi ke raştiye inkar kerdê, hon de ki hetê maneviyat ra benê ve feqir. İson teyina eve pere u pul, eve malê na dina huzır nêvineno. İson ke eve kamiya mıletê ho qayil nêbi, kamiya mıletê inkar kerde, kamiya mıleto de bini gurete, u waxt hetê psikolożi ra beno ve nêwes. Dae rao ke inkar ki zu nêweşiya.
Literatur de; “Kamo ke asl u neslê ho inkar keno, haramzadeo.” vaẓino. Haramzade yeno ve mana pinci. Zofe kulturu de asl u neslê ho inkar kerdene ayvo gırso. İsoni, maa ke cı ra amo dina, inkar nêkeno. Zon, kamiya milliye u kultırê maa u piyu ki ison rê ẓê maeo. Kamo ke sewevune siyaseti ra, seweta malê dina ya ki seweta şan u şöhreti zon u kamiya mae u piyê ho ra vêreno ra, u ki beno ve inkarci. Beno ve haramazade. Beno ve nêwes.
Mıleto Zaza wayirê dı itiqatuno. Leto de zu Eleviyo. Leto de bin Sunniyo. Taê Zazaê Elevi u taê Zazaê Sunni kamiya huya milliye (etnik) inkar kenê. Kurd niyê, hama vanê; “Ma Kurd mê.” Tırk niyê, hama vanê; “Ma Tırk mê.”
Namê zonê mıletê ma Zazaki´yo. Dina de mıletê ma eve namo “Zaza” nas beno. Yane “Zaza” kamiya mawa milliya. Namê zonê mıletê ma eve namo Zazaki kewto ve üniversitu. Literatur de namê zonê mıletê ma Zazaki´yo.
2. ZAZAÊ ELEVİ
Taê Zazaê Elevi, eve qavramunê ẓê “Kırmancki” u “Dersim”; taê eve “solcu, devrimci, internasiyonalist” taê ki eve “Ma Elevi mê” kamiya mılet ê ma inkar kenê.
Teşkilatê Hermeni (tikko, Dersim Ermeni Derneği) u Kurdu wertê Zazaunê Elevü de zonê mıletê ma eve Zazaki namê nêkenê. Namo Zazaki ra xuye kenê. Verva mıleto Zazay de eve namo "Kırmancki" u "Dersim" propaganda vırazenê. Çıke teşkilatê Hermeni u Kurdu wazenê ke eve Kırmancki u Dersim cêncunê ma mıletê ma ra dür fiye, seweta ideloẓünê ho bıgurenê. Hem ki Zazaunê Elevü, Zazaunê Sunniu ra dür fiye.
Derneğê Elevü peru bınê qontrolê Tırku de rê.
Zu misale: Elevünê Dêsim, eve perunê ho Mamekiye de bonê cem (cem evi) vırasto. Pirê na bonê cemi Tırko. Çıqaşi ke nıfısa Mamekiye % 90 Zazaê Eleviyê unca ki idara bonê cemi Tırku dest de ra. Na bonê cem de Zazaki qesey nêbeno, Zazaki ivadet (ibadet) nêvıraẓino. Her çi rê Tırki qerar danê. Cem Tırki giredino.
Camatê Elevü, eve Eleviyeni kamiya mıleto Zazay u Zazaki inkar kenê. Eleviyê Tırku wazenê ke, eve Eleviyeni Zazaunê Elevü Tırk kerê. Na kar ki eve inkar vıraẓino.
Dergahê Hacı Bektaş, Camatê Elevü (Alevi dernekleri) seweta Tırkiya milliyetçiye (milliyetçi Türkiye) gureenê. Dugela Tırkiya Zazaunê Elevü, eve Eleviyeni (Alevicilik) xapnena, ho rê gurenena. Devlete, seweta na kari Kemal Kılıçdaroğlu kerd ve serdarê partiya chp. K. Kılıçdaroğlu rê Zazaki qesey kerdene yasaqa. U nêşikino ke vazo; “Ez hetê etnik ra Zazao.” Çıke devleta xoriye u kerdo ve serdarê chp. Cı rê şart no ve ro. “To kemê chp genel başkani, hama tı her hete ra Tırka. Tırku ra zêde Tırka. Tırku rê gureena. Yane tı kamiya huya raşte mecbura ke inkar bıkere. To ke inkar nêkerde, roza bine, u maqam ra to ame war.” Devlete niya hem ki eve destê K. Kılıçdaroğlu Zazaunê Elevü qontrol kena.
3. ZAZAÊ SUNNİ
Kemalist ki, akp ki eve çelişkiye Alevi-Sunniu gureenê. Dugela xoriye, Zazunê Elevü eve Eleviyeni; Zazaunê Sunniu ki eve Sunniyeteni cena ve bınê têsirê ho, xapnena. Zazaunê Elevü verdana ve Zazaunê Sünnü. Zazaunê Sünnü ki verdana ve Zazaunê Elevü. Sistemê Tırkiya eve na prensip kar keno. Tırkiya, Dêsim de Zazaunê Elevü eve Eleviyeni, Çolıg de ki Zazazunê Sünnü eve Sünni İslam qonrtol kena. Dêsim de Eleviyeni, Çolıg de Sunniyeni Zazau kamiya milliye ra finê düri.
Pkk, teşkilatê dugela xoriyo. Caê hervê pkk u eskerê Tırkiya suki u dewe Zazaunê. Son de pkk soder ki esker u polisê Tırkiya mıleti rê işkence kerd, kıst. Zazau welatê ho terk kerd. Tırkiya xoriye (derin devlet) qesto pkk kerde ve mane u sanu dewê Zazau vêsnay. Dewi kerdi tol.
Nıka dewrê akp´o. Na dewrê akp de Zazaunê Sunni ẓêde ra hetê akp de caê ho gureto. Xeylaê Zazaê Sunni ki hetê partünê Kurdu de gurêenê. Akp ki partiye Kurdu ki eve Sunniyeteni Zazaunê Sunniu xapnenê ke, Zazaê Sunni kamiya huya milliye terk bıkerê. Bınê İslam de Tırk u Kurd bê. Yane Sunni İslam kenê ve malzeme ke kamiya Zazau inkar bo, vind bo. Kamiye ke biyê vindi, Zonê Zazaki ki beno vindi. U waxt mıleto Zaza tarıx ra beno vindi. Hedef u fêlê dugela xoriye nuyo.
4. RAA RAŞTE ÇIKA?
Ma pêru ki wayırê zu namey mê. Eve na namê venga ma dino. Kar u gurenayisê ma, cuanıkeni u cumaerdeniya ma, rındeni u xıravıneniya ma, asaleta ma na namê de yena ve pêser, bena ve zu.
Nu durım sewetunê kamiya milliye ra ki niya ro. Zazaê ke kamiya huya milliye inkar kenê, umıd kenê ke bınê şiya kamiya Tırk u Kurdu de bıxeleşiyê. Umıd kenê ke bınê şiya kamiya Tırk u Kurdu de, hetê madiyati ra dewleti bê. Wayirê nam u san bê. Hama teşkilatê Tırki ki, Kurdi ki inu nas kenê. Zonenê ke asl u neslê naynu Zazao. Dae ra teşkilatê Tırki u Kurdu nêverdanê ni Zazay, berz be, avê şerê.
Teşkilatê Tırku, Kurdu u iyê Hermenü zofe Zazau seweta kamiya huya milliye gurênenê. Roze karê ho ke qediya paskule danê ve pı ro, dernegu u partünê ho ra erzenê tever, ya ki kısenê. Çıke zu miye çıqaşi ke ho verg bıvino, çıqaşi ke vazo; “Ez ki vergu!“, unca ki kelepur kerdena vergu ra nêxeleşina.
Zu mılet ancax eve zu kamiya kollektife yeno ve meydan. Yane Zazaê ke biyê parçey u purçey, niya nêşikinê zu mılet be. Gune pêru piya zu kamiye rê wayreni bıkerê. Waxtê ṗoncas aşiretu vêrdo ra. Endi waxtê cia rae ramıtena Zaunê Elevi u Zaunê Sunniu niyo. Zazaê Elevi, itiqatê Zazaunê Sünnü rê; Zazaê Sünni ki itiqatê Zazaunê Elevü rê hurmete bıkerê. Çıke miye lınga ho ra, bıze lınga ho ra darde bena. Zazay sewevunê itiqat ra verva zumini gurenayis ca ver dê. Piya bınê kamiya milliye de teşkilat u partünê ho ronê, piya kar bikerê.
Zazao ke kamiya huya milliye inkar keno, ho inkar keno.
Kamo ke herey yeno, hon de herey amaena ho zerar dano ve mıleto Zaza.
Ma kamiya huya milliye nasbıkerimê ke, sar ki (yabanci) ma nas bıke ro.
